اگرچه حمل و نقل دریایی ایران به خصوص کشتی رانی جمهوری اسلامی ایران ممکن است از تحریم ها آسیب ببیند، اما با توجه به اینکه هیچ یک از بنادر ایران در لیست شرکت های تحریم شده قرار ندارند، نهادهای تصمیم گیر در حوزه حمل و نقل دریایی با همکاری بخش خصوص می توانند اقدامات موثری برای دور زدن این تحریم ها انجام دهند.
همچنین یکی دیگر از حاشیه های تحریم جدید آمریکا علیه صنعت حمل و نقل دریایی ایران، معاف شدن بندر چابهار است؛ اقدامی که می تواند ضمن سر پا نگه داشتن صنعت ترانزیت در ایران در شرایط تحریمی، مقدمه ای برای حضور دیگر شرکت های معتبر خارجی در بنادر کشور باشد.
هادی حق شناس درباره تحریم های صنعت حمل و نقل دریایی ایران اظهار داشت: ما در جنوب کشور صدها بندر داریم که در تحریم های قبلی علی رغم اینکه خطوط کشتی رانی ما تحریم بودند ولی ما از بنادرمان در جنوب و در شمال در دریای خزر استفاده می کردیم و امروز هم در حال استفاده از این بنادر هستیم.
او در خصوص بندر چابهار گفت: آمریکایی ها معافیتی برای بندر چابهار قائل شدند تا کالا از هند به افغانستان یا از افغانستان به هند عبور کند. همان گونه که ۸ کشور می توانند از ایران نفت بخرند، افغان ها هم می توانند از ما فرآورده های نفتی بخرند.
معاون دریایی سازمان بنادر و دریانوردی با تأکید بر اینکه قرار نیست طبق قوانین آمریکایی ها بنادرمان را اداره کنیم، افزود: بر اساس آنچه خودمان تشخیص می دهیم، کالا به بنادر ما وارد، صادر یا ترانزیت خواهد شد ولی آنها اسم بندر چابهار را به شکل اختصاصی آورده اند.
او با بیان اینکه در لیست ۷۰۰ موردی تحریم های جدید آمریکا، اسم هیچ یک از بنادر ما نیامده، در خصوص تناقض در اظهارات آمریکایی ها مبنی بر تحریم نبودن هیچ یک از بنادر ایران از یک سو و معاف شدن بندر چابهار از سوی دیگر (که به معنی تحریم شدن بنادر دیگر غیر از چابهار است) تصریح کرد: در لیست آمریکایی اسم ۲۰۰ فروند کشتی ایرانی، ۵۰ بانک و صدها شخص حقیقی که برخی از آنها دیگر سمتی ندارند مانند آقای داجمر که سالهاست از شرکت کشتی رانی کناره گیری کرده یا کشتی سانچی که سال گذشته غرق شد، وجود دارد ؛ بنابراین آمریکایی ها در این لیست گاف زیادی داده اند که عدم تحریم بنادر ایران و معاف شدن تحریم چابهار، یکی از گاف های این لیست آمریکاست.
حق شناس در پاسخ به این پرسش که این اظهارات که گفته می شود حضور سانچی در لیست تحریم ها گاف نیست بلکه به معنی عدم امکان دریافت حق بیمه بدنه، محموله و متوفیان و سرنشینان این کشتی است، صحت دارد یا خیر؟ گفت: اگر این اشتباه آمریکایی ها به منزله گاف دادن آنها نیست، پس چرا اسامی کشته شدگان این کشتی که بازماندگان آنها می توانند حق بیمه دریافت کنند، در لیست تحریم ها قرار ندارد؟ یا چرا اسامی سرنشینان خارجی سانچی در لیست تحریم ها نیامده است؟
عضو هیئت عامل سازمان بنادر و دریانوردی با بیان اینکه مسیر پرونده حقوقی دریافت حق بیمه سانچی همچنان در جریان است، خاطرنشان کرد: وقتی اروپایی های می گویند نفت ایران را می خریم و پول آن را در ایران پرداخت می کنیم، آمریکایی ها چرا درباره آن اظهار نظر نمی کنند؟ بنابراین اعلام تحریم های ایران، یک بازی سیاسی آمریکایی هاست. البته این حرف به این معنا نیست که ما به هیچ عنوان از عوارض تحریم ها رنج نمی بریم اما یک نکته کلیدی وجود دارد و آن این است که مقاومت و تاب آوری اقتصاد ایران نسبت به سال های ۹۱ و ۹۲ اصلا قابل مقایسه نیست همچنین زمان نامحدود برای تحریم ها ندارد همانگونه که ترامپ روز گذشته در انتخابات کنگره آمریکا ضربه خورد و کنگره را از دست داد، ممکن است دو سال دیگر خودش هم از دست برود بنابراین زمان برای تحریم ها نامحدود نیست.
حق شناس در پاسخ به این پرسش که آیا تحریم ها، درآمد ۲۵۰۰میلیارد تومانی هدف گذاری شده سازمان بنادر و دریانوردی تا پایان امسال را با خدشه روبه رو خواهد کرد یا خیر؟ تأکید کرد: میزان درآمد سازمان بنادر تا کنون، جزء موضوعات محرمانه سازمان است اما تا پایان امسال رقمی بیش از پیش بینی ها محقق خواهد شد.
مسعود دانشمند رئیس فدراسیون حمل و نقل نیز درباره نقش تحریم ها در صنعت حمل و نقل دریایی کشور گفت: شرکت های بزرگ کشتی رانی دنیا که خطوط لاینری هستند مانند مرسک، ام اس ای، شرکت های بزرگ کشتی رانی چینی، مدتی است که تردد به بندر شهید رجایی را از برنامه خود حذف کرده اند. چون آمریکایی ها به این شرکت ها اعلام کرده اند اگر به بنادر ایران تردد کنند، دیگر حق ورود به بنادر آمریکا را ندارند.
او ادامه داد: با این حال شرکت های کشتی رانی کوچک در حال تردد در بنادر ایران هستند و از این نظر بنادر ما مشکلی ندارند. اما مشکل اصلی صنعت حمل و نقل دریایی ایران، تحریم شناورها و کشتی های شرکت کشتی رانی جمهوری اسلامی ایران است که این شناورها دیگر امکان فعالیت ندارند. هیچ شرکت بیمه ای کشتی های شرکت کشتی رانی جمهوری اسلامی ایران را بیمه نمی کند و هیچ بندری هم این کشتی را برای پهلوگیری نمی پذیرد. برای این موضوع احتمالا راه حل هایی وجود دارد.
دانشمند با بیان اینکه در حال حاضر به دوره کشتی رانی فیدری که در زمان تحریم های گذشته استفاده می شد، بازگشته ایم، یادآور شد: برخی شرکت های کوچک کشتی رانی، کانتینرهای ما را به بنادر جنوب خلیج فارس برده و از آنجا با کشتی های اقیانوس پیما کالاهای ما صادر می شود یا در زمینه واردات هم عکس این روند انجام می شود.
او با اشاره به معاف شدن بندر چابهار از تحریم های آمریکا گفت: این موضوع می تواند اقدام مؤثری برای صنعت حمل و نقل دریایی ما باشد البته ظرفیت بندر چابهار تنها ۸.۵ میلیون تن در سال است که رقم چندان بالایی محسوب نمی شود. اما در هر صورت باعث می شود که هندی ها بتوانند از طریق بندر چابهار به اروپای شمالی و آسیای میانه دسترسی داشته باشند. بنابراین هندی ها سعی کرده اند با این فرمول بحث ترانزیت خود را تقویت کنند.(در مورد همکاری بندر چابهار با هندوستان بیشتر بدانید)
رئیس فدراسیون حمل و نقل با بیان اینکه بخش های دولتی در صنعت حمل و نقل دریایی تحریم شده، بیان داشت: در این وضعیت باید بخش خصوصی وارد کار شود چون فضا برای فعالیت بخش خصوصی باز شده است هرچند که بخش خصوصی هم از تحریم های احتمالی بیمناک است اما چاره ای نداریم جز اینکه کار در حوزه حمل و نقل دریایی را به بخش خصوصی واگذار کنیم.
محمدعلی حسن زاده معاون امور بندری و اقتصادی سازمان بنادر و دریانوردی نیز در این خصوص خاطرنشان کرد: هیچ یک از بنادر ما تحریم نیستند قبلا هم هیچ بندری تحریم نبود. اینکه الان چابهار از تحریم ها معاف شده، به این خاطر است که در تحریم ها ممکن است اپراتورها تحریم شوند. اپراتور بخشی از فاز اول یک شرکت هندی خواهد بود اگر این معافیت بندر چابهار اعلام نمی شد، ممکن بود این شرکت هندی نگرانی بابت تحریم ها داشته باشد. ما ابلاغ قرارداد اپراتوری بخشی از فاز اول بندر چابهار به شرکت هندی را انجام داده ایم و این شرکت تا پایان ماه جاری میلادی (پایان نوامبر) در این بندر مستقر می شود.
او ادامه داد: در دوره گذشته تحریم ها هم دو اپراتور ما تحریم شدند یکی کشتی رانی جمهوری اسلامی ایران بود درنتیجه محوطه های بندری که در اختیار آنها قرار داشت، به شرکت های دیگر واگذار شد یکی هم شرکت تایدواتر از دیگر اپراتورهای بندری ما تحت تحریم بود که در دوره ای به این بهانه که مالکیت آن در اختیار سپاه است تحریم شد و در لیست قرار گرفت اما بعد از آن سپاه آن را به وزارت دفاع فروخت و نهایتا هم سال گذشته بخش کاملا خصوصی مالکیت این شرکت را در اختیار گرفت و عملا این بهانه مرتفع شد.
عضو هیئت عامل سازمان بنادر و دریانوردی با تأکید بر اینکه اعلام معافیت بندر چابهار از تحریم ها آمریکا، بیشتر جنبه روانی و فضاسازی دارد، درباره تحریم تردد کشتی های خطوط خارجی به بنادر ایران گفت: سهم همه کشتی رانی های بزرگ و معتبری که به ایران می آمدند بسیار کم بود ضمن اینکه هنوز هم شرکت های کشتی رانی اروپایی و آسیایی کوچک تر به بنادر ایران تردد دارند و بار به طور مستقیم به ایران می آید.
حسن زاده تأکید کرد: برای ما اهمیتی ندارد که اسم این شرکتی که به بنادر ایران می آید، در زمره ۲۰ خط اول کشتی رانی دنیا قرار نداشته باشد بلکه مهم این است که بار نخواهد به بندر واسطه در بنادر منطقه برود و سپس با کشتی های کوچکتر به ایران بیاید (کشتی رانی فیدری) تا هزینه جانبی به حمل و نقل دریایی ما تحمیل شود.
او درباره اینکه چرا خطوط کشتی رانی بزرگ دنیا علی رغم اینکه بنادر ایران تحریم نیستند، به این بنادر تردد نمی کنند، گفت: علت این امر این است که تجارت خطوط کشتی رانی اصلی مهم دنیا با آمریکا بیش از ایران است. آمریکایی ها هم تهدید کرده اند که اگر به ایران تردد داشته باشید، ما هم اجازه ورود به بنادر آمریکا را به شما نمی دهیم. مرسک زمانی که گفته می شد در ایران حضور دارد، کانتینرهایش به ایران می آمد نه کشتی هایشان. این رقم در زمان اجرای برجام، تنها ۲۵ هزار کانتینر بود که در مقایسه با ۳ میلیون و ۱۰۰ هزار کانتینر، اصلا رقمی نبود.(در مورد سرمایه گذاری در بنادر کشور نیز بدانید)
معاون امور بندری و اقتصادی سازمان بنادر و دریانوردی درباره احتمال کاهش درآمدهای این سازمان در اثر تحریم ها گفت: اگرچه ما یک سازمان درآمد-هزینه ای هستیم اما نگران درآمدهایمان نیستیم ولی آنچه برای سازمان مهم است، اجرای امور حاکمیتی در سه حوزه امور بندری، دریایی و کشتی رانی بازرگانی است بنابراین اولویت ما در شرایط تحریم، پیش نیامدن مشکل برای کشتی رانی بازرگانی کشور است نه درآمدهای سازمان بنادر.
این طرح که در همان روزهای ابتدایی یعنی در بهمنماه با قوت هر چه تمامتر آغاز شد، تا فروردینماه امسال در مراسم متعددی پیگیری جدی میشد، به گونهای که در همه مراسمهای طرح کلید به کلید، محمد شریعتمداری وزیر وقت وزارت صنعت، معدن و تجارت حضور مییافت و بر اجرای تمام و کمال این طرح تاکید میکرد.
اما با اعلام خبر خروج آمریکا از برجام و خبرهای آغاز تحریمهای آمریکایی درمرداد و آبان ماه امسال، اوضاع تولید کمی متفاوت شد و تجاری سازها را ترساند. البته آمارهای تولید خوردوهای تجاری و سنگین در سه ماهه بهار و تابستان رقم قابل توجه و حتی رو به رشدی از خود نشان دادند، اما همواره ترس از ادامه تولید آن هم با شرایط سرختانه تحریمها در آبانماه همچنان پابرجا است.
آمار تولید خودرو در کشور طی سه ماه نخست امسال در شرایطی اعلام شده که طبق آن، محصولات تجاری سنگین و نیمهسنگین شامل کامیون، کامیونت و کشنده، با افزایش تولید ۲۷ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته مواجه شده و اتوبوس، مینیبوس و میدلباس نیز افزایش تیراژ ۳/ ۳۵ درصدی را به خود دیدهاند.
اما اواخر مردادماه امسال، وزارت صمت با انتشار گزارشی از وضعیت تولید تجاری ها اعلام کرد که هرچند آمار پنج ماهه از افزایش تیراژ خودروهای تجاری حکایت دارد، اما تجاریسازان همچنان زیر ظرفیت اسمی خود به تولید مشغول هستند که دلایل اصلی آن، «کمبود نقدینگی»، «کاهش تقاضا» و البته «تحریم»ها عنوان شدهاند که اجازه نمیدهند تیراژ کامیون و اتوبوس و مینیبوس در حد قابلقبولی افزایش یابد.
چند روز گذشته نیز، آمار تولید تجاریها در شش ماهه اول منتشر شد که بنابر آمار اعلامی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت، تیراژ خودروهای تجاری در کشور طی نیمسال نخست امسال و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، ۱/ ۱ درصد افزایش داشته است. بر این اساس، تا پایان شهریور امسال در مجموع ۸ هزار و ۱۳۵ دستگاه انواع خودروهای تجاری (شامل اتوبوس، مینیبوس، میدل باس، کامیون، کامیونت و کشنده) در کشور به تولید رسیده است که در این بین، بیشترین سهم به گروه کامیون اختصاص دارد.
حال مسلم است که تیراژ تجاریسازان با وجود افزایش در آمار پنج ماهه امسال، ارقام مناسب و امیدوارکنندهای را در راستای اجرای طرح نوسازی ناوگان تجاری از خود به جای نگذاشته است.
مهدی نیازی، کارشناس حوزه خودروهای تجاری با بیان اینکه هم نگران اداه این طرح است و هم اینکه باید راهکارهایی هرچه زودتر برای ناوگان تجاری در نظر گرفته شود، میگوید:« با شنیدن بیانات وزیر جدید صمت درباره وضعیت خودروهای سنگین و تجاری، انتظار می رفت توجه آقای رحمانی نسبت به طرح نوسازی ناوگان تجاری همانند روزهای نخست اجرای این طرح باشد، چرا که طرح کلید به کلید با حضور وزیر صمت وقت و سایر وزرا و معاونان وزارتخانه های دخیل آغاز و پیگیری شد».
این کارشناس حوزه خودروهای تجاری تاکید میکند:« در زمان اجرای این طرح، برخی شرکتها موفق شدند تا برخی ال سیها را باز کنند و قطعات مورد نیازشان برای تولید خودروهای سنگین این طرح را تامین کنند، اما برخی دیگر موفق به واردات قطعات نشدندنتیجه آن نیز باقی ماندن تعدادی شرکت و برند چینی شد».
به گفته نیازی، در جریان اجرای تحریمهای جدید، یگر شریک اروپایی در این طرح باقی نماند و همین امر دلیل کندی اجرای این طرح بزرگ شد.
نیازی تصریح کرد: « در کنار همه این عوامل، تصمیم جدید سازمان راهداری نیز برای آینده این طرح ایجاد نگرانی کرده است. چرا که حدود دو ماه و نیم گذشته طرحی از سوی سازمان راهداری به تصویب رسید که به واسطه این طرح، واردات کامیون های تجاری دست دوم اجرایی شود و این تصمیم برای شرکت هایی که حتی واردات اندکی هم داشتند تیر خلاص محسوب میشوند».او می افزاید: « در همین راستا، برخی شرکت های تولید کننده با کاهش تیراژ تولید در بخش تجاری مواجه شدند و حتی فعالیت برخی از آنها متوقف شد.»
او تاکید میکند: « مقرر شده است به واسطه این طرح سامان راهداری، مجوز واردات خودروهای سنگین دست دوم صادر شود و این امر نگرانی زیادی را برای شرکت های تولید کننده و واردکننده تجاری که حتی در شرایط فعلی هم کورسوی امیدی داشتند، را دو چندان کرده است».
این کارشناس حوزه خودروهای تجاری اظهار میکند: « البته چهار سال گذشته نیز همین طرح اجرایی شد و از جمله برخی شرکت ها مشکلاتی به وجود آوردند و کامیون های دست دوم را با نوسازی به عنوان نو وارد کردند و به فروش رساندند، از این رو بسیاری از رانندگان ناوگان تجاری درگیر مشکلاتی شدند و همین امر باعث شد تا حمل و نقل به حاشیه رود و در مقابل دلالی رونق گیرد».
او می افزاید: « شاید بهتر بود مدیریت این بخش به شرکت های تولید کننده تجاری داده شود چرا که آن ها چم و خم این خودروها و نیاز ناوگان را به خوبی میشناسند».
گرچه رضا رحمانی- وزیر جدید وزارت صمت که به تازگی بر سکان این وزارتخانه نشسته است، اشاراتی مبنی بر اجرای طرح نوسازی ناوگان تجاری تا ظرف سه سال آینده دارد، اما همچنان نگرانی از آینده این طرح در زمان تحمیل تحریمهای آمریکایی و کمبود قطعات و مواد اولیه تولید این خودروها وجود دارد،از این رو بسیاری از کارشناسان بر این باورند باید رحمانی هر چه زودتر، برنامههای تولیدی این وزارتخانه را اعلام کند تا طرحهایی همچون نوسازی 202 هزار دستگاه خودرو سنگین و تجاری به قابِ خاطرات صنعت خودرو پیوند نخورد.
این طرح که در همان روزهای ابتدایی یعنی در بهمنماه با قوت هر چه تمامتر آغاز شد، تا فروردینماه امسال در مراسم متعددی پیگیری جدی میشد، به گونهای که در همه مراسمهای طرح کلید به کلید، محمد شریعتمداری وزیر وقت وزارت صنعت، معدن و تجارت حضور مییافت و بر اجرای تمام و کمال این طرح تاکید میکرد.
اما با اعلام خبر خروج آمریکا از برجام و خبرهای آغاز تحریمهای آمریکایی درمرداد و آبان ماه امسال، اوضاع تولید کمی متفاوت شد و تجاری سازها را ترساند. البته آمارهای تولید خوردوهای تجاری و سنگین در سه ماهه بهار و تابستان رقم قابل توجه و حتی رو به رشدی از خود نشان دادند، اما همواره ترس از ادامه تولید آن هم با شرایط سرختانه تحریمها در آبانماه همچنان پابرجا است.
آمار تولید خودرو در کشور طی سه ماه نخست امسال در شرایطی اعلام شده که طبق آن، محصولات تجاری سنگین و نیمهسنگین شامل کامیون، کامیونت و کشنده، با افزایش تولید ۲۷ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته مواجه شده و اتوبوس، مینیبوس و میدلباس نیز افزایش تیراژ ۳/ ۳۵ درصدی را به خود دیدهاند.
اما اواخر مردادماه امسال، وزارت صمت با انتشار گزارشی از وضعیت تولید تجاری ها اعلام کرد که هرچند آمار پنج ماهه از افزایش تیراژ خودروهای تجاری حکایت دارد، اما تجاریسازان همچنان زیر ظرفیت اسمی خود به تولید مشغول هستند که دلایل اصلی آن، «کمبود نقدینگی»، «کاهش تقاضا» و البته «تحریم»ها عنوان شدهاند که اجازه نمیدهند تیراژ کامیون و اتوبوس و مینیبوس در حد قابلقبولی افزایش یابد.
چند روز گذشته نیز، آمار تولید تجاریها در شش ماهه اول منتشر شد که بنابر آمار اعلامی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت، تیراژ خودروهای تجاری در کشور طی نیمسال نخست امسال و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، ۱/ ۱ درصد افزایش داشته است. بر این اساس، تا پایان شهریور امسال در مجموع ۸ هزار و ۱۳۵ دستگاه انواع خودروهای تجاری (شامل اتوبوس، مینیبوس، میدل باس، کامیون، کامیونت و کشنده) در کشور به تولید رسیده است که در این بین، بیشترین سهم به گروه کامیون اختصاص دارد.
حال مسلم است که تیراژ تجاریسازان با وجود افزایش در آمار پنج ماهه امسال، ارقام مناسب و امیدوارکنندهای را در راستای اجرای طرح نوسازی ناوگان تجاری از خود به جای نگذاشته است.
مهدی نیازی، کارشناس حوزه خودروهای تجاری با بیان اینکه هم نگران اداه این طرح است و هم اینکه باید راهکارهایی هرچه زودتر برای ناوگان تجاری در نظر گرفته شود، میگوید:« با شنیدن بیانات وزیر جدید صمت درباره وضعیت خودروهای سنگین و تجاری، انتظار می رفت توجه آقای رحمانی نسبت به طرح نوسازی ناوگان تجاری همانند روزهای نخست اجرای این طرح باشد، چرا که طرح کلید به کلید با حضور وزیر صمت وقت و سایر وزرا و معاونان وزارتخانه های دخیل آغاز و پیگیری شد».
این کارشناس حوزه خودروهای تجاری تاکید میکند:« در زمان اجرای این طرح، برخی شرکتها موفق شدند تا برخی ال سیها را باز کنند و قطعات مورد نیازشان برای تولید خودروهای سنگین این طرح را تامین کنند، اما برخی دیگر موفق به واردات قطعات نشدندنتیجه آن نیز باقی ماندن تعدادی شرکت و برند چینی شد».
به گفته نیازی، در جریان اجرای تحریمهای جدید، یگر شریک اروپایی در این طرح باقی نماند و همین امر دلیل کندی اجرای این طرح بزرگ شد.
نیازی تصریح کرد: « در کنار همه این عوامل، تصمیم جدید سازمان راهداری نیز برای آینده این طرح ایجاد نگرانی کرده است. چرا که حدود دو ماه و نیم گذشته طرحی از سوی سازمان راهداری به تصویب رسید که به واسطه این طرح، واردات کامیون های تجاری دست دوم اجرایی شود و این تصمیم برای شرکت هایی که حتی واردات اندکی هم داشتند تیر خلاص محسوب میشوند».او می افزاید: « در همین راستا، برخی شرکت های تولید کننده با کاهش تیراژ تولید در بخش تجاری مواجه شدند و حتی فعالیت برخی از آنها متوقف شد.»
او تاکید میکند: « مقرر شده است به واسطه این طرح سامان راهداری، مجوز واردات خودروهای سنگین دست دوم صادر شود و این امر نگرانی زیادی را برای شرکت های تولید کننده و واردکننده تجاری که حتی در شرایط فعلی هم کورسوی امیدی داشتند، را دو چندان کرده است».
این کارشناس حوزه خودروهای تجاری اظهار میکند: « البته چهار سال گذشته نیز همین طرح اجرایی شد و از جمله برخی شرکت ها مشکلاتی به وجود آوردند و کامیون های دست دوم را با نوسازی به عنوان نو وارد کردند و به فروش رساندند، از این رو بسیاری از رانندگان ناوگان تجاری درگیر مشکلاتی شدند و همین امر باعث شد تا حمل و نقل به حاشیه رود و در مقابل دلالی رونق گیرد».
او می افزاید: « شاید بهتر بود مدیریت این بخش به شرکت های تولید کننده تجاری داده شود چرا که آن ها چم و خم این خودروها و نیاز ناوگان را به خوبی میشناسند».
گرچه رضا رحمانی- وزیر جدید وزارت صمت که به تازگی بر سکان این وزارتخانه نشسته است، اشاراتی مبنی بر اجرای طرح نوسازی ناوگان تجاری تا ظرف سه سال آینده دارد، اما همچنان نگرانی از آینده این طرح در زمان تحمیل تحریمهای آمریکایی و کمبود قطعات و مواد اولیه تولید این خودروها وجود دارد،از این رو بسیاری از کارشناسان بر این باورند باید رحمانی هر چه زودتر، برنامههای تولیدی این وزارتخانه را اعلام کند تا طرحهایی همچون نوسازی 202 هزار دستگاه خودرو سنگین و تجاری به قابِ خاطرات صنعت خودرو پیوند نخورد.
بهترین گزینه برای انتخاب روغن موتور دیزلی مناسب کدام است؟ مزایا و معایب آن ها چیست؟ روغن موتور دیزلی ، مزایای موتورهای دیزلی و فاکتورهای مهم در انتخاب روغن موتور دیزلی
امروزه برای افزایش طول عمر ماشین ها صاحبان خودروها هزینه های زیادی می کنند به همین دلیل بازار عظیمی برای روغن موتور در صنعت خودرو به وجود آمده است. موتورهای دیزلی برای نگه داری به تعمیر بیشتری نیاز دارند و انتخاب روغن موتور مناسب در حفاظت از موتور نقش به سزایی را ایفا می کند. استفاده از روغن مناسب به شما این اطمینان را می دهد که موتور خودروی شما حتی در فشار زیاد هم می تواند به خوبی کار کند.
روغن دیزل ، روغنی است که شما برای روانکاری موتور خود استفاده می کنید و نباید با روغن موتورهای بنزینی اشتباه شود. در فرآیند انتخاب روغن باید از سازگاری آن با موتور اطمینان حاصل کنید.
روغن موتور دیزلی بسیار شبیه روغن موتور بنزینی است. هر دو دارای روغن پایه هستند که با افزودنی های مختلف برای تغییر ویژگی ها ترکیب شده اند. پس تفاوت روغن موتور دیزلی با بنزینی در همین افزودنی هایی است که در آن مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه بر این موتورهای دیزلی کربن بیشتری را جذب می کنند در حالی که موتورهای بنزینی تمایل به جذب قیر و رطوبت را دارند. بنابراین، روغن موتورهای دیزلی نسبت به روغن موتورهای بنزینی افزودنی های ضد سایش بیشتری دارند. همچنین روغن موتورهای دیزلی نسبت به روغن موتورهای بنزینی ویسکوزیته بالاتری دارند. به طور خلاصه، موتور های دیزلی چون در شرایط سخت تری قرار دارند نیاز به روغن هایی با افزودنی بیشتر دارند.
در این بخش ما برخی از گزینه ها را که به شما در انتخاب بهترین روغن موتور دیزلی کمک می کنند مورد بحث و بررسی قرار می دهیم و برای ارزیابی بهتر مزایا و معایب چند محصول را ارائه خواهیم داد.
برند این روغن موتور می تواند تضمین کننده یک کیفیت عالی باشد علاوه بر این Castrol یکی از تولید کنندگان پیشرو در روغن های روانکاری می باشد. روغن موتور دیزلکاسترول از Castrol EDGE Turbo 5W-40 موتورهای دیزل جدید حداکثر حفاظت را در برابر سایش انجام می دهد. با توجه به پیشرفت تکنولوژی موتور، موتورها با افزایش قدرت و کارایی ، بیشتر مورد توجه قرار گرفته اند. بنابراین تنها کاری که شما باید انجام دهید انتخاب یک روغن موتور مناسب با تکنولوژی موتور است.
این محصول کاسترول تضمین می کند که عملکرد موتور را در دراز مدت و کوتاه مدت به حداکثر برساند همچنین به گونه ای طراحی شده که رسوبات را کاهش می دهد و با این کار موتور در وضعیت بهینه قرار می گیرد. یکی دیگر از ویژگی فوق العاده این محصول این است که حتی در فشار زیاد باعث عملکرد مناسب موتور می شود.
مزایای روغن موتور کاسترول Castrol EDGE Turbo 5W-40
معایبCastrol EDGE Turbo 5W-40 :
برند موتول یکی از بهترین برندهای روغن های صنعتی به شمار می رود. Motul یک برند تولید کننده روغن های روانکاری فرانسوی است که به خوبی در سراسر جهان شناخته شده است.
Motul 5W-40 یک روغن موتور دیزلی و بنزینی است که 100% سنتتیک می باشد. این محصول به طور خاص برای ماشین های مدرن تر با موتورهای با حجم بالا و مبدل های کاتالیزوری طراحی شده و برای خودروهای مجهز به دیزل توربو از طریق تزریق مستقیم به موتور به خوبی کار خواهد کرد. برخی از خودرو سازان Motul 007250 8100 X-cess 5W-40 را برای استفاده چند منظوره توصیه می کنند. این روغن برای بنزین های بدون سرب و با سرب، سوخت LPG و سوخت دیزل مناسب است.
مزایای روغن موتور موتول Motul 007250 8100 X-cess 5W-40
معایب Motul 007250 8100 X-cess 5W-40 :
برند شل یک برند شناخته شده در تولید روان کننده ، روغن صنعتی و روغن موتور می باشد و حدود 40 سال است که در حوزه تولید روغن موتور سنگین فعالیت می کند. روغن موتور دیزل شل Shell Rotella 550019921-3PK T6 5W-40 باعث حفاظت و ایمنی موتور در برابر سایش می شود. همچنین این روغن صد در صد سنتتیک است و می تواند برای موتورهای دیزلی و بنزینی مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر این، این روغن موتور در دمای بالا و پایین می تواند به خوبی از موتور محافظت کند و با فرموله شدن تا 34% نسبت به مدل های قبلی خود عملکرد بهتری از خود نشان داده است. این روغن موتور چند منظوره است و با تغییرات بسیار سازگار است.
مزایای روغن موتور تمام سنتتیک Shell Rotella T6 5W-40
معایب Shell Rotella T6 5W-40 روغن موتور
موتور دیزلی به مراتب مزایای بیشتری نسبت به موتورهای بنزینی دارد و در این بخش می خواهیم دلایل اینکه چرا مردم موتور دیزلی را به موتور بنزینی ترجیح می دهند بررسی کنیم.
برای اینکه بتوانید انتخاب خوبی داشته باشید لازم است عوامل تاثیر گذار بر روغن موتور دیزلی را بشناسید.
همهی ما میدانیم که روغن موتور هم مثل سوخت، باید در پیشرانهی خودرو ریخته و به طور مداوم بازرسی شود؛ اما زمان تعویض، نوع روغن و مقدار آن اهمیت زیادی دارد. استفاده از خودروهای مدرن با سیستمهای پیشرفته، هنوز نتوانسته است جای یک رانندهی آشنا به اصول فنی در بحث روغن موتور را بگیرد. پس رانندگان جوان نیز باید اطلاعات خود را در زمینهی شناخت این مادهی مهم افزایش دهند.
تصور یک موتور بدون سیستم روانکننده غیر ممکن به نظر میرسد. حتی در موتورهای کوچک هم از گریس یا انواع روغن برای کاهش اصطکاک قطعات استفاده میشود. قطعات مکانیکی به این ماده نیازمندند تا به هنگام حرکت و سایش با یکدیگر، دچار فرسایش نشوند و حرارت ناشی از اصطکاک، کاهش یابد. علاوه بر این، ذرات معلق و رسوبات محیط نیز میتواند جذب روانکنندهها شود و از آسیب به سیستمهای مختلف خودرو، جلوگیری کند. با این اوصاف مسلما ساختمان شیمیایی انواع روغن موتور، با توجه به وظایف مهمی که در یک خودرو ایفا میکند، پیچیده و دانشبنیان است و ساخت آن به سادگی ممکن نیست؛ اما شناخت روغن خودرو و استفادهی صحیح از آن با رعایت چند نکتهی ساده امکانپذیر خواهد بود.
فرقی نمیکند خودروی شما مدرن یا قدیمی باشد. اینروزها برای هر نوع خودرو میتوان روغن مناسب ماینرال (ارگانیک)، سینتیک یا نیمه سینتیک خریداری کرد. روغنهای ماینرال که به آنها روغن طبیعی نیز گفته میشود، مستقیما از نفت یا گاز طبیعی در پالایشگاه استخراج میشوند. از زمانی که خودروهای بنزینی تولید میشوند، این روغنها نیز وجود دارند. مهمترین مشخصهی روغنهای ماینرال، طول عمر کم در مقایسه با نوع سینتیک و البته قیمت پایینتر است.
فرایند ساخت روغنهای سینتیک، کاملا شیمیایی و مهندسیشده است. این فناوری در مقایسه با روغنهای ماینرال، هزینهی بیشتری در بر دارد که منجر به گرانتر شدن روغنهای سینتیک میشود. در عوض طول عمر روغنهای سینتیک بیشتر از نوع ارگانیک است و در شرایط حرارتی نامتعارف، مثل آب و هوای بسیار سرد و بسیار گرم یا در پیشرانههایی که تحت فشار با دورهای بالا کار میکنند (مثل خودروهای اسپرت)، عملکرد بهتری دارند. به بیان ساده، روغنهای سینتیک ساختار مولکولی یکنواختتری دارند که این ساختار، به مولکولهای کروی آنها اجازه میدهد به سادگی روی هم حرکت کنند. درصورتی که مولکولهای روغن ماینرال را میتوان به مکعبهایی تشبیه کرد که برای لغزیدن روی یکدیگر با مشکل مواجه هستند.
در قسمتی از موتور خودرو که درپوش مخزن روغن قرار دارد، حتما عددی به صورت xW-y مثل 20W-50 دیده میشود که میزان ویسکوزیتهی روغن مناسب برای خودروی شما را نشان میدهد.
عددی که به عنوان ویسکوزیته یا گرانروی یک سیال بیان میشود، بیانگر میزان مقامت آن در برابر جاری شدن است. ما برای درک ویسکوزیتهی روغن موتور، از اعدادی که روی بستهبندی آن دیده میشود، استفاده میکنیم. هرچه عدد ویسکوزیته بالاتر باشد، مقاومت سیال دربرابر جاری شدن بیشتر خواهد بود. به عنوان مثال، ویسکوزیتهی عسل بالاتر از ویسکوزیتهی آب است. در قدیم به این عدد، وزن روغن هم گفته میشد که البته تعریف درستی نیست.
بنیاد SAE مخفف عبارت Society for Automobile Engineers (بنیاد مهندسین خودرو)، ویسکوزیتهی تمام انواع روغن موتور را در دمای ۹۸.۹ درجهی سانتیگراد آزمایش میکند. این درجه حرارت به عنوان یک استاندارد قراردادی (معادل ۲۱۰ درجهی فارنهایت) برای پیشرانههای خودرو در حین کار، مورد قبول واقع شده است.
روغنهای چهار فصل به واسطهی استفاده از پلیمرهای خاص میتوانند ویسکوزیتهی متفاوتی در دماهای مختلف داشته باشند. حرف W در توضیح ویسکوزیتهی این روغنها، از واژهی Winter به معنی زمستان گرفته شده است. به عنوان مثال روغنی که عبارت 20W-50 روی آن دیده میشود، ویسکوزیتهای بین ۲۰ تا ۵۰ دارد. یعنی زمانی که موتور خودروی شما گرم باشد (حدود ۱۰ دقیقه پس از استارت، به دمای ۱۰۰ درجهی سانتیگراد رسیده باشد) روغن دارای ویسکوزیتهی ۵۰ است؛ اما در لحظهی استارت ویسکوزیتهی ۲۰ دارد، یعنی با اینکه هنوز گرم نشده (به واسطهی استفاده از پلیمرها)، روانتر است.
حال برای روشنتر شدن ماجرا، روغنهای 20W-50 و 15W-50 را مقایسه میکنیم. اگر در هوای بسیار سرد زمستان، مثلا منفی ۲۰ درجه به سراغ خودرو برویم، روغن 15W-50 کاملا بهتر از روغن 20W-50 در موتور جاری خواهد شد. به همین دلیل، خودروهای داخلی در اکثر مناطق ایران با ویسکوزیتهی 20W-50 به خوبی کار میکنند و تا دمای منفی ۱۰ درجه مشکل خاصی ندارند؛ اما مردم مناطق سردسیر کشور، مثل استانهای آذربایجان از روغنهایی 10W-40 یا 5W-30 استفاده میکنند. فراموش نکنیم روغنهای 20W-50، معمولا ماینرال و نمونههایی مثل 5W-30 از نوع سینتیک هستند.
در گذشته، رسم جالبی میان رانندگان وجود داشت که هر ۵ هزار کیلومتر روغن خودرو را عوض میکردند. این سنت عجیب نه بهواسطهی کیفیت روغن، بلکه به دلیل آسان بودن شرایط فهم آن فراگیر شد؛ چراکه رانندگان با رسیدن کیلومترشمار خودرو به اعدادی با ضریب ۵، مثل ۸۰ هزار یا ۸۵ هزار، اقدام به تعویض روغن میکردند. ضمن اینکه باتوجه به ماینرال بودن روغنها و احتمال اتمام طول عمر آنها، حتی در صورت استفاده نکردن از خودرو، سالی ۲ بار به تعویض روغن مراجعه میکردند، هرچند که بعضی افراد نیز در انتهای هر فصل (هر سه ماه) به سراغ روغنی با ویسکوزیتهی مخصوص آن فصل میرفتند.
امروزه نهتنها فناوری ساخت روغن موتور پیشرفت زیادی داشته است، بلکه پیشرانهها نیز بسیار کمتر از گذشته باعث استهلاک روغن میشوند. بعضی خودروهای مدرن، زمانی که روغن از استاندارد خود خارج شود، راننده را مطلع میکنند؛ اما تا حدود زیادی میتوان به عددی که روی بستهبندی روغن نوشته شده است، اعتماد کرد.
خودروهای برونشهری که معمولا پیشرانهی آنها در یک دور موتور ثابت کار میکند، دیرتر به تعویض روغن احتیاج خواهند داشت؛ اما بهتر است کسانی که در شهر، با ایست و حرکتهای متوالی مواجه هستند، پیش از رسیدن به کیلومتر انقضای روغن، نسبت به تعویض آن اقدام کنند.
این حرکت از زمان اختراع خودروها تاکنون، در میان رانندگان ثابت بوده است و با وجود رشد فناوری، همچنان انجام میشود. شاید با حضور سنسورهای متعدد در خودروهای مدرن امروزی، چک کردن روغن موتور کاری بیهوده به نظر برسد؛ اما دست کم باعث بالا رفتن کاپوت ماشین میشود تا وضعیت ظاهری پیشرانه و متعلقات آن، مثل رادیاتور، وایرها و... مشاهده شود.
هرچند پیشرانهی خودروهای امروزی، زیر پوشش مخصوصی مخفی شده؛ اما همچنان محل چک کردن روغن در دسترس است. فراموش نکنید، فقط و فقط در زمانی که خودرو کاملا سرد شده باشد (یک ساعت پس از خاموش کردن پیشرانه) اقدام به باز کردن پیچ مخصوص و بیرون آوردن گیج روغن (میلهی فلزی باریک درجهبندی شده) کنید. برای فهم دقیق مقدار روغنی که در موتور وجود دارد، بهتر است یکبار، این گیج را با دستمالی که پرز ندهد، تمیز کنید و مجددا و به آرامی به داخل مخزن بازگردانید. بیرون کشیدن آرام گیج در مرتبه دوم، مقدار روغن داخل موتور را به شما نشان میدهد که باید بین خط مینیموم و ماکزیمم باشد.
اگر از میزان روغن در پیشرانه اطمینان حاصل کردید، مجددا پس از تمیز کردن گیج با پارچهی مناسب، آن را به جای خود بازگردانید. هرگز از دست بدون دستکش برای تمیز کردن گیج استفاده نکنید و در صورت لمس روغن، از آب و صابون برای شست و شوی دستها استفاده کنید.
فرض کنیم گیج روغن را چک کرده و متوجه کمبود روغن در خودرو شدهاید. در این حالت میتوانید با دانستن ویسکوزیتهی روغنی که در خودروی شما وجود دارد، اقدام به خرید روغن و اضافه کردن آن به مخزن مربوطه کنید. مهمترین نکته در این حالت نیز اطمینان از سرد بودن پیشرانه، استفاده از قیف مناسب و دستکش است.
عمل اضافه کردن روغن را به آرامی انجام دهید و در صورت پر شدن قیف، یک یا دو دقیقه صبر کنید، سپس گیج را بررسی کنید تا درصورت رسیدن سطح روغن به میزان استاندارد (بین خط مینیموم و ماکزیمم)، روغن بیشتری اضافه نشود.
چنانچه کم شدن روغن موتور، به طور مداوم برای خودروی شما اتفاق میافتد، دو سناریو وجود دارد. حالت اول، احتمال روغنریزی از موتور و خصوصا از قسمت پیچ زیر منبع روغن (کارتر) است که با گذاشتن یک مقوای بزرگ در زیر موتور قابل بررسی خواهد بود. اگر پس از انجام این آزمایش و گذشت چند روز، لکهی روغن روی مقوای مذکور دیده نشد، این احتمال وجود دارد که خودروی شما دچار روغنسوزی و ایراد در قسمت واشر سرسیلندر باشد. در این حالت، باید هرچه زودتر به نزدیکترین تعمیرگاه مجاز مراجعه کنید.